Merhaba,
Ülkemizde son iki yılda 500 bin kişinin telefonları dinlenmiş. "Nedendir?" diye spekülasyonu yapmak istemiyorum ancak bunun, ciddi bir kontrol çılgınlığı belirtisi olduğunu dile getirmekle yetineceğim. Aynı bakış açısı doğal olarak yaygın kullanılan İnternet'i de denetleme merakı içerisinde. Böylesi girişimlerin sonu hiç de iyi değil. Toplumun tüm kesimleri için ciddi özgürlük kısıtlaması ve ödeme yaparak kullandığı, yani maliyetine katlandığı bir hizmetin kalitesinde düşüşler yaşanması kaçınılmaz.
Bu denetim nasıl gerçekleşiyor?
Öncelikle devlet ile yakınlığı nedeniyle en büyük İnternet servis sağlayıcısı olan kuruluş, asıl denemeleri yapıyor ve İnternet filtresi diyebileceğimiz birtakım yazılım ve donanımları sizin bilgisayarınız ile İnternet'te ulaştığınız diğer noktalar arasına yerleştiriyor. Daha sonra diğer servis sağlayıcılar da aynı veya benzer ürünü kullanarak filtreleri devreye alıyorlar.
Her filtre, ister istemez, bir ara engel olduğundan, var olan trafikte bir takım aksaklıklara yol açar. 2014 Mart başından, hatta belki de çok daha önceden beri söz konusu yavaşlama sorunları ile karşılaşma sayımız bu yüzden giderek artmaktadır.
Çözüm ne?
Peki normal bir kullanıcı, İnternet üzerinde sıradan işler yapsa bile böyle bir filtre ile devamlı takip edilmekten nasıl kurtulabilir?
Öncelikle, eğer gerçekten biri sizi sıkı takip etmeyi kafasına koymuşsa, bundan kurtulmanız düşündüğünüzden güçtür. Bunu unutmayın! Yani siz güvenli ve şifreli bağlantılar kurduğunuzda tarayıcı adres çubuğunuzda https:// ile başlayan yerler üzerinden de haberleşseniz bile bu kesin bir dinlenmeme çözümü olmayabilir. Ancak, sizi izleyenin işini zorlaştırdığı söylenebilir. Yine de böyle bağlantıların normal güvenliksiz (http:// ile başlayan) bağlantılara göre daha güvenli olduğu siz ve bağlandığınız nokta arasında bilgiyi şifreleyerek gönderdiği bu şifrenin de kırılmasının zor olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Bunun ötesinde VPN yani sanal özel ağ denilen yapı üzerinden haberleşmek, hem filtre ile ulaşamadığınız yani engellenen sitelere erişiminizi sağlar, hem güvenlik seviyenizi bir basamak yukarı çeker. Ayrıca, sıradan web sayfalarına da erişseniz bu bilginin size şifrelenmiş olarak ulaşmasını sağlar.
VPN, basitçe İnternet ile aranıza bir vekil sunucu koymaktır. Böylece, erişmek istediğiniz İnternet sayfasına gitmeden önce güvenli, yani şifrelenmiş bir sunucuya erişir, onun üzerinden kendi trafiğinizi geçirirsiniz. Bu arada yüzlerce sayfayı ziyaret etseniz de, ülke filtresi sizi hep bir tek siteye bağlı gibi görecek büyük ihtimalle trafiğinizi de takip edip, filtreleyemeyecektir. Tabi yine de tam olarak güvenli erişimden emin olamazsınız!
Yavaşlama olur mu?
Peki, böyle araya bir vekil sunucu sokmak trafiği yavaşlatmaz mı? Evet yavaşlatır, ancak zaten böyle bir vekil sunucu yani İnternet Filtresi üzerinden İnternet'e çıktığınız için olması gerekenden daha yavaş ulaşıyorsunuz her yere. Böyle bir sanal özel ağ kullandığınızda hizmetin kalitesine göre aradaki farkı anlamayabilirsiniz. Yani bu yavaşlama ihmal edilebilir.
Ne kullanmalı?
İnternet'te ülkelerin engellemeleri nedeniyler daha yaygın kullanılmaya başlayan VPN hizmetleri göreli olarak yeni bir gelişen alan. Dolayısıyla şu anda hizmetini tanıtmak isteyen firmalar genellikle bedelsiz hizmet ediyor. Bir kısmı da hizmetini hem bedelli, hem bedelsiz olarak sürdürüyor. Bir süre müşteri kazanımı yaptıktan sonra söyle bir senaryo ile karşılaşabilirsiniz. Servis veren firma hizmetini belirgin olarak farklılaştırıp, karşılığını ödeyen kesime daha iyi bir hizmet, ödemeyen kesime ise daha yavaş ve müdahalelere gerek duyulan bir hizmet sunacaktır. Bunu da aklınızın bir köşesinde bulundurun.
VPN servislerine bir iki örnek vereyim.
ktunnel gibi servisler sizi VPN üzerinden bir yerlere ulaştırırlar ancak bilinirlikleri yüksek olduğundan önlenmeleri mümkündür. Üstüne üstlük size sağladıkları servisin bedelini tam bir görüntü kirliliği oluşturup sizden farklı bir yolla tahsil ederler. Mesela sol alt kısımda bir video oynatıcısı görünümlü pencere size "plugin eksik, yükleyin!" uyarısı verip, büyük ihtimalle bir zararlı program yüklemenize neden olacak reklam gösteriyor. Diğer görseller de asıl yapmaya çalıştığınız işi unutturmak için özenle seçilmiş. Ekran görüntüsü %100 boyutta iken link yazmanız için ayrılmış adres çubuğu bile sayfada görülmüyor. Bu ekran görüntüsü %75'e kadar küçültülmüş olduğundan görülebilir hale geldi.
Sözün özü, ne yaptığınızı tam bilemiyorsanız, sizi yanlış yola götürebilecek bir hizmet. Ancak suya düşüp de yılandan başka alternatif bulamadığınızda kullanın.
CyberGhost yine bilgisayarınıza ya da akıllı cihazınıza kurulan bir uygulama olarak geliyor. Bedava da kullanabiliyorsunuz ama çok fazla bir verim beklemeyin o halinden. Yine de iyiler arasında sayılabilecek bir hizmet.
En iyisi hangisi?
VPN kullanmayı talep eden kullanıcı sayısı arttıkça yeni servisler de bu işten para kazanabilmek için pıtrak gibi çıkacaklardır. Benim beklentim bu eğilimi gören devlerin işe el atmaları ihtimalinin giderek arttığı yönünde. Google, böyle bir hizmet açıklayabilir her an.
Tüm trafiği değil de sadece o an kullandığınız tarayıcınızın trafiğini ele alan bir tarayıcı uzantısı makineniz için daha az yorucu ve hızlı çalışabilir!
ZenMate böyle bir eklenti. Chrome tarayıcınız için son derece güzel ve hızlı çalışıyor (belki de şimdilik!), denemeniz öneririm. Bir eklenti olarak tarayıcınıza dahil oluyor ve trafiği istediğiniz bir ülkenin sunucusu üzerinden geçirerek mevcut ülke İnternet filtresini devre dışı bırakmanızı sağlıyor. Kötü yanı, p2p gibi diğer İnternet etkinliklerinizin ve diğer tarayıcıların trafiklerinin bundan yararlanamaması.
Gün gelir de tüm kullanıcılar böyle yollara başvururlarsa yönetim karar alıp, tüm VPN servislerinin erişimlerini durdurabilir. İşte o zaman George Orwell'in 1984 romanındaki gibi bir ortamda yaşıyoruz demektir.
VPN gibi yan yollara sapmadan gönül rahatlığı ile dilediğimiz İnternet sitesine erişip tek polisimizin vicdanımız olduğu bir ülkede yaşamak umuduyla iyi günler dilerim.
Ek:
Ülkemizden erişimine engel konulmuş videolar için bir okur dostum öneri yapmıştı. Onu da vereyim.
Engellenen YouTube videoları için ? işareti ile v arasına a=a& yazıp girmeyi deneyin.
