Böyle soruların aslında hem basit, hem karmaşık cevapları vardır. Ancak son tüketici genellikle yalın cevapları sevmez. Aldı mı, bir defada en iyisini almaya çalışır. Bu nedenle basit cevabı bir tarafa koyup nasıl bir netbook alırsak ihtiyaçlarımızı en iyi şekilde karşılayabiliriz ona bakalım.
Önce kısa bir tarihçe: Asus firması 200 USD civarına bir çok kolay taşınabilir (Ultra Mobile) pc üreteceği haberini sızdırdığında 2007 yılıydı. Diğer üreticiler habere bıyıkaltından güldüler. 200 USD fiyatla satış yapmanın mümkün olmayacağını, dahası bu fiyatla maliyetleri de karşılamanın imkansız olduğunu biliyorlardı. Hem laptoplar varken, neden böyle bir maceraya girilsindi ki? 10 inch ekranlı laptopların fiyatları aynı dönemde 3000 USD civarındaydı. Çok zengin firmalarının teknolojiye meraklı üst yöneticileri dışında pek alıcıları da yoktu. Yani "ulta mobile" pcler için pazarda yeterli talep bulunmamaktaydı.
İlk üretilen EeePC, 7 inch ekran ile taşınabilir PC'den çok, ucuz sayısal fotoğraf çerçevelerini andırıyordu. Ancak daha piyasaya çıkmadan inanılmaz miktarda talep gördü. Tabi biraz gecikerek raflarda yerlerini almaya başladığında fiyatı 400 USD oluvermişti. Buna rağmen çıkan ilk modeller kapanın elinde kaldı.
Bu sırada diğer üreticiler hala inanmaz gözlerle satış rakamlarına bakıyor, bir yandan da ar-ge ve üretim bölümlerine emirler yağdırıyorlardı.
Tüm bunlar aslında Intel'in atom serisi işlemcisini çıkartmış olmasıyla yakından ilgiliydi. Düşük enerji ihtiyacı olan, az ısınan ve tek çekirdekli çağdaşı işlemcilere göre geri sayılabilecek bu işlemci 2008 yılının sonlarına doğru bir netbook çılgınlığına neden olacaktı.
Peki nasıl bir netbook almalı?
- Alacağınız netbook için şu sıralar fiyatları düşme eğiliminde olan solid state hard disk hala lüks olduğundan normal bir 2,5 inchlik hard diski olmasında sakınca yok. 160 GB standart olmuş durumda.
- Ekranlar 10 inch civarında. Daha küçükleri, küçük oluyor. Fiyatlarında ise önemli bir düşüş yok.
- Dolma parmaklarınız yoksa klavyeler fena sayılmaz. Ama siz gene de almadan bir ufak deneme yapın.
- Son zamanlarda ekran kısmında önemli bir yenilik gerçekleşti! Artık arka aydınlatmaları LED ile yapılıyor. Bu, 6 saat civarına uzayan pil ömrü demek olduğundan netbook kullanıcıları için en önemli kriterlerden. Eski tip ekranları olan netbooklar 2,5 saatten fazla pil ömrüne sahip değiller ne yazık ki!
- Ekranlarda 11,6 inch ve dikey 720 pixele (HD standartı) çıkan modeller de var. Film izlerken biraz büyük ekran iyi olur diye düşünüyorsanız iyi fikirdir.
- İşlemci konusunda Intel fazla seçenek sunmuyor. Bu yakında değişecek olsa da iyileşme fiyatlarda düşmeye neden olmuyorsa riske girecek bir durum şimdilik yok.
- Tüm üreticilerin neredeyse standart olarak üzerine koydukları, webcam, kart okuyucu, usb, vga çıkış, kablosuz ağ, ethernet (kablolu ağa bağlanmak için) gibi özelliklerin yanında Bluetooth standart olarak üzerinde olmalı. Bunun en önemli yararı Bluetooth bir mouse aldığınızda ortaya çıkacak. Ek birşey olmadan kullanabileceksiniz.
- Adaptör boyutuna da dikkat edin, sonuçta onu da devamlı olarak yanınızda taşımanız gerektiğini unutmayın.
- Bu cihazlarda DVD sürücü olmaması konusunu aklınıza fazla takmayın. Gerçekten böyle bir sürücüye pek ihtiyacınız olmayacak.
- İşletim sistemi genellikle Windows XP olarak geliyor. Linux dağıtımlarına da bir şans verin derim. Bu sayede fiyattan da bir miktar düşme şansınız olacaktır. Ubuntu (Linux dağıtımı) netbooklar için özel bir sürüm sunuyor. Burada ancak bu sürüm 4-7 inch ekranlı olanlar için. 8 inch üzeri için bu sürümü kullanabilirsiniz.
- Ana hafıza konusunda üzerinde gelen 1 GB ise bunu 2 yapmamanız için hiç bir neden yok. Daha çok hafıza her zaman daha iyidir. Üstelik fiyatları da önemsiz denecek kadar ucuz.
- Beklentilerinizi çok yüksek tutmayın. Bu makinelerle günümüzün donanıma aç oyunlarını oynayamazsınız. Ancak internette dolaşır, yazılarınızı yazar, mail alıp gönderebilirsiniz. Anlık haberleşme programlarını da kullanabilirsiniz. Üstelik sevdiğiniz dizileri de bu pc kolayca gösterecektir (Tabi yüksek çözünürlüklü 1080 pixel olanları değil). 40 dakikalık dizilerde 300 MB civarında tutanları gösterirken zorlanmadıklarını söyleyebilirim.
İlla "hangi marka?" derseniz, Asus'un bu işin başlatıcısı olduğunu belirtmek isterim. Ancak bu tür pclerin hemen hepsi benzer özelliklere sahip. Bu nedenle pazarda markası ile söz sahibi olan büyük üreticilerin aynı özellikli ürünlerine fazladan marka vergisi ödemenize hiç gerek yok.
Fiyatlara dikkat edin. Çok şişkin fiyatlar piyasada yaygın. Özellikle kriz nedeniyle yavaşlayan satışlar fiyatları yukarı doğru çekme eğiliminde. Gene de 10 inch led aydınlatmalı ekranlı cihazların peşin 500 TL civarına satılabildiğini belirteyim.
Güle güle kullanın.
