Yapay Zeka İnsanlığın Sonunu Getirir mi?

İnsan gelişme için fayda sağlayabilecek her türlü teknolojiyi kendi yararına kullandığı gibi başkalarının zararına da kullanmıştır. Bir buluş yaptığında onun silah olarak nasıl işe yarayacağını düşünmek kaçınılmaz bir insan davranışıdır. 

Söz gelimi, nükleer enerji bıraktığı atıklar ve kullanım tehlikeleri nedeniyle terkedilip, yerine sınırsız, güvenli üstelik zararsız bir enerji kaynağı bulunsun. Bunun bir ülkenin diğerlerine karşı nasıl bir silah ya da baskı aracı olarak kullanacağı bir sonraki adımdır. Oysa böyle sınırsız enerji veren bir teknolojiyi insanlığın mutluluğu için kullanmak yapılacaklar sırasında en sondadır.

Yeni bir teknoloji bulunduğunda onu nasıl kullanırız?

1. Silah olarak: Bu, yeni bir teknolojinin bulunmasının en olası sonucudur.
2. Üretim ve tüketimi artırmak: Bu, teknolojinin en yaygın kullanılan amaçlarından biridir.
3. İletişimi ve ulaşım imkanlarını geliştirmek: Bu, teknolojinin insanların yaşamlarını kolaylaştıran önemli bir faydasıdır.
4. Sağlık ve eğitim imkanlarını iyileştirmek: Bu, teknolojinin insanların yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik önemli bir çabasıdır.
5. Eğlence ve kültürel aktivitelere olan ilgiyi artırmak: Bu, teknolojinin insanların yaşamlarına eğlence ve mutluluk katma potansiyeline sahiptir.

Sıralamaya dikkat ederseniz bir teknolojiyi silah olarak kullanmak ilk akla gelendir. Diğerleri ise iyi sayılabilecek kullanım şekilleri. Ancak birincisini devreye alıp kullanırsanız diğerleri işlevsiz hale gelebiliyor. Yeni bir teknolojiyi silah olarak ne kadar kullandığınız onun tüm insanlık için ne kadar tehlike oluşturduğunu belirliyor. Örneğin Rusya elindeki tüm nükleer başlıklı füzeleri ateşlerse, bu durumda geriye kalan nükleer silah sahibi ülkeler de kendi füzelerini ateşleyecektir. Kıtalararası balistik füze önleme sistemleri çalışsa da etkisiz hale getirilemeyip kaçırılan füzelerden bazıları çok sayıda insanın ölmesine neden olacaktır. Patlayan nükleer silahların sayısına bağlı olarak küresel bir çevre felaketi yaşanıp, kitlesel bir yok oluş ile karşılaşma ihtimali yüksektir.

İnsanlık bunun yerine genellikle başka bir yöntem seçer. Güçlü bir ülke ya da ülkeler topluluğu uygun ortamın oluşmuş ya da oluşturulmuş olduğu bir ülke ya da bölgede sınırlı bir operasyon yapar. Bu operasyonun nedeni, saldıran ülkenin ya da diğerinin haklı olması, çok sayıda suçlu, suçsuz insanın ölmesi, operasyonun başarılı olması ya da olmaması, o bölgede kaotik bir durumun oluşması ve sürmesi önemli değildir. Önemli olan, bunlara neden olan sezgisel bir insan kararının bulunmasıdır. 

Yeni bir teknolojinin ilk olarak silah olarak kullanılmasının, o teknolojinin iyi amaçlar için kullanılmayacağı anlamına gelmediğini de belirtmek gerekir. Nükleer enerji ilk olarak silah olarak geliştirildi, ancak günümüzde nükleer enerji santralleri, elektrik üretmek için kullanılmaktadır.

Karar mekanizmasının önemi

Karar mekanizması sağlıklı çalışmadığında, çaresi bilinen bir durumda bile insanlık çıkış yolunu bulmakta zorlanabilir. Türkiye'de uygulanan ekonomi ve maliye politikalarına bir bakalım. Her iki konuda da yapılması gerekenler bellidir. Hatta nasıl bir sistem izlenmesi gerektiğini uygun bir şekilde sorsanız, yapay zekâ madde madde neler yapılması gerektiğini kolayca sıralayıverir. Ben kısaca söyleyeyim: Uzun vadede üretimi artırıp, bunları ihraç edebilirseniz gelen para ile açıklarınızı kapatır, borçlarınızı ödersiniz. Enflasyon da %3-5 seviyelerine geriler. Diyebilirsiniz ki: Türkiye'de Enflasyon maliyet enflasyonudur yani girdilerin maliyetleri artmaktadır ve büyük ölçüde girdiler yurtdışından alındığı için bunların fiyatlarının yükselmesi enflasyonu artırır. O halde uzun dönemde dışa bağımlılık konusunda da bir şeyler yapmamız gerekiyor. Mesela yurdumuzun yeraltı zenginliklerini de kullanarak dünyanın en büyük batarya üreticisi olsak fena mı olur? 

Pekala ne yapılıyor uzun dönemli politikalarla? 

Bu yazdıklarımın büyük bölümü yüzyıldan uzun zamandır bilinen yöntemler. Sonuçta tekerleği yeniden keşfetmedim. Bu durumda yürütme, gereken kararları bir nedenle almıyor. Yürütmeyi seçimler ile değiştirme gücünde olan halk bunu değiştirmiyor ise mevcut durumdan memnun demektir. Kısaca: Enflasyonun nedeni halkın yaptığı seçimlerdir. Bu seçimlerin düzelebilmesi için seçmenlerin durumu anlayabilecek durumda olması gereklidir. Ayrıca bu durumu değiştirmek için seçmenlerin gerekeni yapma bilincine sahip olması lazımdır. Seçmen takım tutar gibi partizanlık ile değil de, düzelmenin ve gelişmenin gereğini yapacak bir yönetimi göreve getirmek için seçimini yapmalıdır. 

Bu soruyu cevaplanmayı size bırakıyorum.

Yapay Zekâ Kullanımı

Yapay zekâ konusunu biraz derinleştirmekte yarar var. İyi veya kötü olarak nasıl kullanılır, inceleyelim.

Yapay zekânın iyi kullanımı

Yapay zekâ, insanlığın karşı karşıya olduğu birçok sorunu çözmek için kullanılabilecek bir potansiyele sahiptir. Örneğin, yapay zekâ şu amaçlar için kullanılabilir:

Hastalıkların tedavisi: Yapay zekâ, görüntüleme ve laboratuvar testleri verilerini analiz ederek hastalıkların daha doğru bir şekilde teşhis edilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, yapay zekâ, yeni tedaviler geliştirmek için kullanılabilir. Genetik ile ilgili tedavilerin geliştirilmesinde etkin olarak kullanılabilir.

Afetlere müdahale etmek: Yapay zekâ, afetlerin olası yerlerini ve şiddetini tahmin etmek için kullanılabilir. Ayrıca, yapay zekâ, afet bölgelerinde mahsur kalan insanları bulmak ve kurtarmak için kullanılabilir. Örneğin tüm telefonlarda bulunan sensörlerin verilerini kullanarak oluşan bir depremin duyurusunu hızla çevredeki telefonlara yollayarak can kaybı azaltılabilir. Deprem dalgası belirli bir hızda ilerler. Oluşan deprem, merkezden daha uzaktakilere ulaşmadan 30-40 saniye önce gelen bir uyarı çok sayıda can kaybını önleyebilir. 

Çevreyi korumak: Yapay zekâ, kirliliği azaltmak ve sürdürülebilir enerji kaynakları geliştirmek, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak için kullanılabilir.

Yoksulluğu azaltmak: Yapay zekâ, tarımda verimliliği artırmak ve yeni iş fırsatları yaratmak, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimi iyileştirmek için kullanılabilir.

Dünyayı daha yaşanabilir bir yer yapmak: Dünyadaki insanların daha iyi şartlarda yaşayabilmeleri ve mutlu olmaları için yapılması gerekenler ve bunları yapabilecek kaynak oluşturulması konusunda yapay zekâ yardımcı olabilir. Hatta bunu sadece insanlar için değil tüm diğer canlılar için de yapabilir.

Yapay zekânın kötü kullanımı

Yapay zekâ, insanlığın karşı karşıya olduğu birçok sorunu da çözmek (!) için kullanılabilir. 

Silahlar geliştirmek: Yapay zekâ, otonom silahlar geliştirmek için kullanılabilir. Bu silahlar, insan müdahalesi olmadan hedefleri belirleyip vurabilir.

Yapay zekâ ile etkili ve ucuz pek çok zehir üretmek mümkündür. Bilim insanları tarafından yıllar sürecek araştırmalarla bulunabilecek kimyasal ya da biyolojik silahlar kısa sürede üretilebilir.

İnsanları izlemek: Yapay zekâ, insanların sosyal medya aktivitelerini izlemek, insanların nerelere gittiğini takip etmek için kullanılabilir. Buna benzer şeyler zaten oluyor. Meta, Google, Yandex gibi firmalar konum, arama gibi bilgilerimizi kullanarak bize reklam gösteriyor, tüketime teşvik ediyor ve karşılığında gelir elde ediyorlar. Şimdilik yaptıkları bu kadar gibi oysa bizden aldıkları verilerle bizi bizden daha iyi tanıyorlar. Ailemizin bireylerini, harcama kalıplarımızı, ilgi alanlarımızı, sosyal çevremizi, sağlık durumumuzu, evimizin, işyerimizin yerini, yaz tatilinde gittiğimiz yeri, iş nedeniyle gezdiğimiz ülkeleri, konuştuğumuz dilleri, yaptığımız işleri, izlediğimiz filmleri, dizileri çok iyi biliyorlar. Çevremiz kameralar ile çevrili. Güvenlik güçlerinin kullandıkları dışında kişisel güvenlik için kullanılan kameraların verileri ya da akıllı telefonlar ile çekilen fotoğrafların yedeklendiği sunuculara erişimi bulunan birileri biometrik verilerine sahip oldukları herkesi izleyebilir. Biraz fazla şüpheci bir yaklaşım ama düşük bir ihtimali olsa da mümkün.

Manipülasyon: Yapay zekâ, insanlara reklam ve propaganda yapmak, insanların duygularını kontrol etmek için kullanılabilir. Bu çoktan yaşandığı için ayrıca açıklamıyorum. Dilerseniz, kulağa inanılmaz gelen Facebook-Cambridge Analytica Skandalını bu linke tıklayarak  inceleyebilirsiniz.

Yapay zekâ bizi yok eder mi?

Yapay zekânın insanlığı yok etme ihtimali, bilim insanları ve filozoflar arasında tartışılan bir konudur. Bazı uzmanlar, yapay zekânın bir gün kendi kendini geliştirecek ve insanlığın kontrolünü ele geçirecek kadar akıllı hale gelebileceğinden endişe duymaktadır. Diğer uzmanlar ise, yapay zekânın insanlığın gelişimine fayda sağlayabilecek bir araç olarak kullanılabileceğini savunmaktadır.

Yapay zekâ insan tarafından bulunup geliştirilmiş bir teknolojidir. Nasıl kullanılacağı yine insan tarafından verilecek bir karardır. Yani yapay zekâ bir şekilde bilinç kazanıp kendi kararlarını vererek tüm insanlığı yok edecek olursa bunun nedeni yine insanlık olacaktır. 

Yapay zekânın tehlikelerini de anlayıp, bu teknolojiyi sorumlu bir şekilde kullanmak için önlemler alabiliriz.

Nükleer silahlar hala geleceğimiz için tehdit olmayı sürdürse de bu güne kadar (ki fazla bir süre değil daha yüz yıl bile olmadı) kendi kendimizi yok etmedik. Belki aynı bilgeliği yapay zekâ için de gösteririz.