Yaşamın Anlamı Var Mı?

Photo by Magda Ehlers from Pexels

Varlığımızın farkına olmamızla birlikte, aklımıza "Neden?" sorusu takılır. Neden varız? Bu soruya kendimiz cevap arayabiliriz. Belki de hazır cevaplar arasından birini benimseyebiliriz. Ya da hiç bir cevabın doğru olmadığını kabul edebiliriz. Kolay cevaplardan birisi; yüce bir varlığın her şeyin nedeni olduğudur. Yüce bir varlık tarafından her şeyin ortaya çıkarılması bir kabuldür. Bunun ile ilgili akıl yürütülmüş, öne sürülen dolaylı kanıtlara dayanılarak yüce bir varlığın olması gerektiği kabul edilmiştir. Bireysel olarak yüce bir varlık ile sürekli bağlantıda olmak söz konusu değildir. Tarih boyunca bunu yapabilmiş olduğunu kabul ettiğimiz bazı insanların da varlığını kabulleniriz. Her şeyin nedeni bizim tam olarak ne olduğunu anlayamayacağımız bir yüce varlıktır diye kabulleniriz. Ancak böyle bir cevap ardından "Nasıl?" sorusu karşımıza çıkar. Nasıl, sorusunu da cevaplandırabiliriz. Ancak yine bunun somut ve herkes tarafından kabullenilecek bir somut olguya dayandırmak mümkün değildir. Yine dolaylı anlatımlar ve kabullenmelere çıkar yolumuz. Bütün bunları anlamlandırabilmek için belki de ömrümüz çok kısadır. 

Neden ölüyoruz? 

Neden her şeyi anlayabilecek kapasitemiz yok?

Varlığımızın bir anlamı var mı?

Bilim bazı sorularımıza kimi cevaplar verir. Yine, bilimin henüz cevaplayamadığı sorular da var. Zira bilim bir cevap buldu mu, bunu kanıtlara dayandırır. Cevaba ilişkin kanıtlardan bir tanesinin bile yanlış olduğu anlaşılır ise bu cevabın doğru olmadığı anlamına gelir. Bilim somuttur. Verdiği cevaplar isteyen herkesin deneyerek bulmasına uygundur. Eğer bu deneylerden sadece biri bile aynı sonucu vermiyorsa cevap doğru değildir. Yani kısacası bilim doğrulamaya açıktır. 

İnanç sistemleri ise kabullere dayalıdır. Size bir hazır ve değişmez bir paket olarak gelir. Tamamını kabul edersiniz ya da etmezsiniz. İçerisindeki kavramlar değişmezdir. Bir tanesinin bile doğru olmadığının ortaya çıkartılması tüm paketin işe yaramaz hale gelmesine neden olabileceğinden genellikle doğrulamaya açık değildir. 

Photo by DSD from Pexels

İnanç sistemleri ile gelen paket aklınıza gelebilecek pek çok soruya bir cevap verir. Genellikle o sistemin uzmanları ya da yapabiliyorsanız kendiniz kaynaklara ve bilgi birikimine erişerek sorunuzun cevabını alabilirsiniz. Genellikle bu kısım günlük yaşam mücadelesi içerisinde kolay değildir. Neyse ki bunu sizin adınıza yapabilecek kanunun uzmanı insanlar mevcuttur. Böyle insanlar genellikle hayatlarını sürdürmek için gereken gelir modelini de böyle bilgileri ihtiyaç sahiplerine vererek oluşturur. Böyle sistemlerde bazı sorular hiç sorulamaz. Ya da bir cevabı yoktur. Zira paket içeriği değişmezdir. Örneğin Nuh tufanında Madaskar Penguenlerinin ya da Avustralya'ya özgü hayvanların nasıl olup da gelip, gemiye bindikleri; ya da yaklaşık 9 milyon farklı tür hayvanın nasıl olup da o gemiye sığdığı (iki cinsten hayvan olunca yaklaşık 18 milyon adet hayvan olması lazım) cevabı yoktur.

Bilim ya da İnanç sistemlerinden birine güvenmek ya da her ikisini de sorularınıza yanıt vermeleri için kullanmak mümkündür.

Düşünürler kendilerine göre "Yaşamın anlamı var mı?" sorusuna cevaplar vermiştir. Jean-Paul Sartre şöyle der: "Tüm var oluşun başlangıcı insandır, insan kendi ile yüzleştiğinde, dünyadaki varlık hissi insanın içini kaplar ve daha sonra birey bu algının içerisinde kendini tanımlar. 

İnsan merkezli bu Varoluş düşüncesi, temelinde varlığının bilincindeki insanın konuyu yine kendi açısından değerlendirmesidir. Hümanizm de insanın üstünlüğü düşüncesine dayanır. İnsanın birlikte yaşadığı diğer canlılara göre daha üstün olması düşüncesi bir İdeolojidir. Bunun bir kanıtı yoktur. Ayrıca zaman içerisinde bunun süreceğine ilişkin bir garanti de yoktur. Kısacası Hümanizm anlık insan bakış açısı ile var olan durum göz önünde bulundurularak ortaya konulmuştur. 

Yapay olarak, bir başka tür kendisinin farkına varsa (balinalar bir uygarlık geliştirseler veya biz müdahale edip genlerini değiştirerek buna neden olsak) ya da insan yapay veya doğal olarak evrimleşip ortaya daha zeki ve hayatta kalma becerisi daha yüksek bir tür gelişse Hümanizm anlamını yitirebilir.

Albert Camus, "hayat hiçbir şey değildir, itina ile yaşayınız." diye yaşam ile ilgili düşüncesini özetlemiştir. 

Yaşam kendi başına bir anlam içermez. İnsan bu konuda aklına gelenleri "anlam" olarak ortaya koyabilir ya da bilimin bu konudaki cevaplarının ortaya çıkmasını bekleyebilir. Sonuç itibari ile madem ki varız, o halde düşünelim ve yaşamımızı anlamlı kılacak edimlerde bulunalım. Örneğin bilimle uğraşın, sevin, sizden geriye kalacak, sanat, güzel fikirler, edebiyat, buluşlar gibi güzel şeyler üretin.