Yeni Medya Nedir?

Yeni Medya dizisinin ellincisinde aklıma hala "Yeni Medya nedir?" sorusuna, bir cevap vermemiş olduğum geldi. Gerçekten nedir bu dilimize dolanan yeni medya? 

Blog girdisini bu linkten dinleyebilirsiniz.
Merhaba,

Haberleşme ve kitle iletişimi kavramları biz çocukken çok daha kolay anlaşılırdı. Öyle ya, tek kanallı devlet televizyonu, TRT radyoları, meteoroloji ile polis radyoları vardı yayın yapan. Bir kaç gazete ve dergiyi de peşine eklediniz mi, işte size kitle iletişimi.

Telsiz bile halka yasaktı. "Ruslara casusluk yapar bunlar" diye Telsiz kullanmak gibi basit bir iletişimi bile gerçekleştiremedik uzun seneler. Oysa yıllardır, Amerikan tır şöförleri araçlarında kullandıkları halkbandı telsizlerle haberleşiyordu. Dünyada milyonlarca kişinin ilgilendiği Amatör Telsizcilik diye bir hobi, yani bir boş zaman uğraşı vardı. Bizlere yasakken, tüm dünyadan meraklıları ister Mors alfabesi ile ister konuşarak birbiriyle haberleşiyor, boş zamanlarında hoş vakit geçiriyorlardı. Biz ise 80'li yılların ortalarına kadar elimize mikrofonu alamadık. Oysa dünyada amatör telsizcilik, bir tek geri kalmış muz cumhuriyetlerinde yasaktı aynı dönemlerde. Sonra, Kıbrıs savaşı sırasında kendi üretmediğimiz telsizler ile haberleşemezken, kendi gemimizi batırdık. O vesile ile Aselsan kuruldu. Amatör telsizciler, sadece telsizle konuşan değil, aynı zamanda kendi cihazlarını üreten kişilerdi dünyada. Bizde ise iletişimin araçları ve telsiz bile tabu olarak görülmüş ve halk ile aralarına bir set çekilmişti. Amatör telsizciler yıllar öncesinde kendi telsizlerimizin üretiminde rol oynarlardı belki de. Kim bilir?

Geleneksel medya olarak nitelediğimiz tüm kesimler, yani radyo, televizyon ve gazeteler ile birebir iletişimde kullandığımız ev telefonları, posta, telgraf, telex hizmetlerini eski medya olarak nitelendirebiliriz. Ortak özellikleri tamamının iletişim konusunda oldukça yavaş olmasıydı. Canlı yayın bile yapılsa bunu izlemek için bir radyo ve televizyona ihtiyaç duyardınız. Evde film çekebilen bir mutlu azınlık da vardı. Film kaseti makineye yerleştirilir ve genellikle sessiz ama renkli filmler çekilir, sonra banyo için yurt dışına yollanırdı. Basit bir şarkı bile dünya listelerine girdikten aylarca sonra bizim radyolarda çalınmaya başlardı. Ortam deseniz, ya plak alırdınız dinlemeye, ya da kasetlere karışık şarkı doldurturdunuz. Video döneminde bile, yine yayınından aylar sonra, kasetten kasete çekilmiş, artık sulu boya ile boyanmış gibi görünen şeyleri izlerdik.

Yeni medya, biraz da yeni teknolojilerin ve İnternet'in ürünü. 90'lı yılların sonlarına doğru ivme kazanan cep telefonları bir yere bağlı olmadan, dilediğimiz herkesle iletişim kurmamızı sağladı. Cep telefonlarından az sonra gelen, kısa mesaj servisi ise daha yeni tanışmış olduğumuz çağrı cihazlarını çöpe gönderdi. SMS, cep telefonu görüşme ücretleri ucuzlamasına rağmen, hala direniyor. Sanırım basitliği onu vazgeçilmez yapan nedenlerden biri. Bu sayede şebekeye neredeyse hiç yükü olmayan bu servisten, operatörler hala yüklüce para kazanabiliyorlar. Evet, cep telefonları ve sms de, yeni medyanın unsurları.

Kitlesel iletişimin bir diğer unsuru ise İnternet. Ortaya çıktığı andan beri müthiş bir değişime neden oldu. Dünyanın bilgi birikimine bir kaç sözcük yazarak ulaşmak lüksü bir yanda, yazdığınız mektubun ilgilisine ışık hızı ile ulaşması başka bir yanda. Anlık mesajlaşma servisleri ile canlı olarak iletişim kurmak, sesli, görüntülü görüşmenizi ağ üzerinden yapmak, ilginç sitelerde vakit öldürürken görüşlerinizi belki de hiç tanımadığınız insanlarla paylaşmak diğer yanda.

2005 sonrası yaygınlaşan, günümüzde ise iyiden iyiye hayatın bir parçası haline gelen sosyal medya siteleri ise bir diğer yeni medya unsuru.

Madde madde sayarsak, Bilgisayar oyunları, Sanal gerçeklik ortamları, Multimedya (Çok ortamlı; Ses, Video, İnteraktif platformlar, Animasyon, Metin v.b) CD-DVD-ROM'lar, Yazılım, Web siteleri (blog'lar, wiki'ler de dahil olmak üzere), Elektronik posta, Elektronik kiosklar, İnteraktif - akıllı televizyon, Mobil medya, Podcast, Hypertext edebiyatı, Blog (1). Ancak yeni medya kavramı bunlarla sınırlı değil. İçeriğin net üzerinden sayısallaştırılarak bir yerden bir yere iletildiği, tüm bu sürecin de veriye dönüştürüldüğü siber alandır (2).

Günümüzde eski medya olarak nitelendirdiğimiz kısım da artık yeni medyanın içerisine girmiş durumda. Öyle ya sabah İnternet'in başında gazetelere şöyle bir bakıp geçmiyor muyuz? Artık beğenimizi ve yorumlarımızı bile anında yapabiliyoruz. Dolayısıyla medya denildiğinde aklımıza "Yeni Medya" baskın olarak gelebilir. Zaten kavram çok da önemli değil aslına bakarsanız. Geniş kitleleri birbiri ile haberleştirebiliyor mu? Bunun için pek çok alternatif yol bulunabiliyor mu?  Önemli olan bu.

Artık iletişim fakültelerinde "Yeni Medya" dersleri veriliyor. Yeni Medya bölümleri açılıyor. Bence son derece yerinde bir durum bu. Gençler zaten içinde yaşadıkları ortamı profesyonel hayatlarına entegre edebilmek için bu işin okulunu da okumalılar. Gerçi öğrenmeleri gerekenler çok hızlı değişiyor ama bir ucundan tutmadan böyle bir kavrama da yetişmek mümkün değil.

Sayısallaştırılmış ortamın son derece zayıf bir yönü var. Kalıcılığı. Eğer herhangi doğal ya da kendi oluşturduğumuz bir nedenle uygarlığımız bir kesintiye uğrarsa, geriye kalanlara ya da bizden sonra gelebilecek uygarlıklara bu sayısal büyük veriden ne kalacak? Acilen, uzun dönemde (kim bilir belki de 100 bin yıl) bozulmadan kalacak ve çok büyük kapasiteye sahip veri depolayabilecek bir teknoloji bulmamız gerekiyor. Aksi taktirde, bu kadar veriye yazık olmaz mı sizce de?

İyi günler dilerim.


Dipnotlar:
(1) http://tr.wikipedia.org/wiki/Yeni_medya
(2) http://kamilmehmetozkan.com/wordpress/2013/01/21/buyuk-donusum-yeni-medya-nedir-ne-degildir/#.UlZtDNLp0V8