2 Kasım 2024 Cumartesi

Hafıza ve Kimlik: İnsanı İnsan Yapan Nedir?

İnsan nedir? Nasıl olmuş da farkındalık kazanmış? Peki bu farkındalık ne kadar değerli? Hafızamız olmadan bir değerimiz var mı?

Henüz genetik bilimindeki tüm gelişmelere rağmen tam olarak insan neden kendinin farkında? Neden nereden geldim, nereye gidiyorum gibi hayatın anlamına ilişkin sorular soruyor? Böyle sorulara tatmin edici cevap veremiyoruz. Kafamızın içindeki nöron ağı nasıl olup da hem hafıza hem de işlemci olarak çalışabiliyor? Ya da nasıl oluyor da organlarımızın fonksiyonlarını tam olarak anlamakta zorlanıyoruz?

Tabi bunlar biraz olsun eğitilmiş bireyler için sorun. Sokaktaki sırada insan, yetersiz birikimine aldırmadan pek çok konuda olduğu gibi tıp alanına da güvensiz bakıyor. Dayanak olarak da her insanda aynı tıbbi çözüm işe yaramıyor demek ki tıp rastgele tedavi edebiliyor diye kendi garip çıkarımını yapabiliyor. Oysa yeterli veri olsa ve işlenebilse her kişiye özgü tıbbi çözüm sunulabilir ve etkili de olur. Sadece şimdilik bunu yapabilecek bilgimiz yok. Ancak bu hep böyle süreceğini göstermez.

Konuları anlamak için çok fazla bilgi ve bunları işleyecek kapasite lazım. Bilmemek cehalet ise bilmediğini bildiğini bilmemek de bunun katmerlisi değil midir? Bilmemesine rağmen konular hakkında fikir beyan etmekte ısrar edenleri anlayışla karşılıyorum. Zira olmadı mı olmuyor işte. Bilmek için cesaret ve çaba lazım. Kıyıdan kıyıdan giderek yaşantısını tamamlamak kimi insanların kolayına geliyor olmalı. Bu genele hakim olsaydı insanlıkta hiç bir gelişme olmazdı.

Biz insanlar hafızalarımız olmadan neredeyse hiçbir işe yaramıyoruz. Düşünsenize, dünyanın geleceği için son derece önemli bir keşfi bir süre içerisinde yapacak olan bir insan durup dururken bildiği her şeyi, motor becerileri dahil unutsa ve bir daha geri kazanamasa o kimsenin değeri olur mu? Peki bu keşfi yapmadan hemen önce değeri neydi ve keşfi yaptıktan sonra değeri ne olacaktı?

Bu değer konusu da tartışmalı biraz. Örneğin Einstein yaptıklarını insanlığa kazandırdıktan sonra yaşamaya devam etse ama başka hiçbir düşüncesini ifade edemeseydi, üstelik günümüzde hala da yaşıyor olsaydı, insanlık için artı bir değeri olur muydu? Sanırım bizden önce insanlığa bir şekilde katkısı olan insanlara karşı duyduğumuz minnet ve saygı ve fikirlerini ve eserlerini insanlığın hazinesi olarak yaşatmamız onlara verdiğimiz değer olarak düşünülebilir.

Bugüne kadar öğrendiğimiz her şeyi aklımızda kayıpsız olarak tutabilsek ve gerektiği zaman çıkartıp kullanabilirsek müthiş bir şey olurdu. Buna benzer kapasitesi olan kimi tanıdıklarım var. Gerçekten çok zeki insanlar oldukları düşünülüyor. Tabi hafıza ve zeka aynı şeyler olmasa da ortalamanın üzerinde bir seviyede birlikte varlıkları büyük avantaj (keşke bende de olsaydı böylesi).

Diyelim ki bir USB bellekte çok müthiş parasal değeri olan bilgiler tutuyoruz(yedeği de yok). Mesela belleğin içinde blockchain ile ilgili koin cüzdanı bilgileri olsun. Böyle bir USB belleğin içinde tuttuğu verilerin değeri çok yüksek olabilir. Aynen çok işe yarayacak bilgilere sahip insanların var olması gibi. Ancak USB belleğin içindeki veriler bir yolla silinirse ve geri alınamazsa usb bellek belki bir milyon dolar değerindeyken bir anda hiç bir anlamı olmayan basit bir silikon parçasına dönüşebilir. İnsanlar da böyle. Eğer hafızamızı kaybedersek bizden geriye birşey kalmaz.

Ben buna hayattayken ölmek diyorum. Kimi tanıdıklarım, akrabalarım bu şekilde hayattayken yok olup gittiler ve bunları elde tutabilmek için hiçbir şey yapamadık. Tabii burada şöyle bir istisna var. Bunu daha önceki yazılarımda da belirtmiştim. İnsan eğer bir eser bırakabilirse ya da yaptıkları diğer insanlara unutulmayacak bir etkiye sahip olarak kalırsa, öldükten sonra da yaşamasına bu yolla devam edebilir. Bir tür ölümsüzlük bu. Yani hafızası olmasa da geriye bıraktıkları başkalarının hafızalarında ve kayıtlarda yaşar.

Bir insan hafızasını yitirmesi durumunda, artık ek bir faydası kalmadığından insanlık için daha değersiz duruma mı düşer? Faydasız, kullanışsız olur mu? Sanırım olur. Tabii ki çevrelerindeki yakınları ya da ailesi ona yaşamını sürdürebilmesi için hala eskisini gibi yardımcı olacaktır. Bu da zaten insanlığın gereklerinden biridir.

Varsayalım ki hafızanızı hayatınızı kaybetmek yoluyla sıfırladınız. Bu dünyadan ayrıldınız. Sizden geriye kalanlar hiçbir değer ifade etmeyecektir. Bu durumda yakınlarınızda bir an önce yakında çürüyecek cesedinizden kurtulmak için muhtemelen en ucuz yöntemi kullanarak sizden kurtulacaklardır. Zaten aslında sizden değil, vücudunuzdan kurtuluyorlar. Siz zaten ölerek kendi hafızanızı sıfırlamış oldunuz.

Daha önce ölümün böyle bir şey olduğunu hiç düşünmemiştim ama ilginç geldiği için sizlerle de paylaşmış oldum.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Hafıza ve Kimlik: İnsanı İnsan Yapan Nedir?

İnsan nedir? Nasıl olmuş da farkındalık kazanmış? Peki bu farkındalık ne kadar değerli? Hafızamız olmadan bir değerimiz var mı? Henüz geneti...